Nederland moet het probleem van huishoudens die met hoge schulden kampen, met groeimaatregelen aanpakken. Directe hulp aan jonge huishoudens met hoge hypotheekschulden, is geen optie.

Dat stelde directeur Job Swank van De Nederlandsche Bank (DNB) maandag, bij de presentatie van nieuwe groeiprognoses voor de Nederlandse economie.

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft de noodklok geluid over de schuldenberg van Nederlandse huishoudens. In het periodieke verslag over de Nederlandse economie waarschuwt het IMF dat er een grote kans bestaat dat de hypotheekschulden van huishoudens op torenhoge niveaus blijven, ondanks alle aflossingen.

Als de economische groei en de inflatie rond de 1 procent blijven en er geen maatregelen komen om met name jongere huiseigenaren te helpen met het afbouwen van de hypotheekschuld, dan zal de hypotheekschuld als percentage van het nationaal inkomen hoog blijven.

Om de schuldenafbouw te versnellen stelt het IMF onder meer voor om voor huishoudens met betalingsproblemen looptijden van hypotheken te verlengen, zodat maandlasten dragelijker worden. Zie ook dit artikel op Z24: Nederland komt niet van schuldenberg af.

Uitgebreide schuldhulp voor jongere huizenbezitters, zoals het IMF adviseert, ziet De Nederlandsche Bank echter niet zitten. De groep is te groot, waardoor kwijtschelding banken in de problemen kan brengen, denkt directeur Swank. "Het is niet evident de oplossing. We moeten uit de schulden zien te groeien."

Volgens DNB kampen nog ongeveer 1 miljoen huizenbezitters met een hypotheekschuld die hoger is dan de waarde van hun woning. Wie rond 2004 een duur huis kocht, staat mogelijk de komende tien jaar nog 'onder water', aldus Swank.

Consumptie trekt aan in 2015

De Nederlandse economie wordt de komende tijd meer gedreven door de bestedingen in eigen land en wordt minder afhankelijk van de export. De groei blijft echter bescheiden, terwijl de werkloosheid nauwelijks verder daalt, stelde DNB in maandag gepresenteerde ramingen.

DNB verwacht dat de consumptie in 2015 voor het eerst in jaren groeit. Dankzij de zeer lage inflatie neemt de koopkracht toe, wat samen met het groeiende vertrouwen kan zorgen voor hogere bestedingen. Daarnaast trekken de investeringen van bedrijven aan, waardoor de binnenlandse bestedingen de export overvleugelen als drijvende kracht van de economie.

De centrale bank verwacht dat de economie volgend jaar met 1,2 procent groeit, na een plusje van 0,8 procent dit jaar. Voor 2016 wordt een vooruitgang met 1,5 procent voorspeld. Daarmee groeit de economie ook de komende jaren ,,nog niet op volle toeren'', aldus DNB. De dit jaar ingezette daling van de werkloosheid lijkt daardoor in 2015 weer te stagneren.

Lage inflatie: goed koopkracht, risico deflatie

Door de matige groei en de scherpe daling van de olieprijs blijft de inflatie de komende tijd bijzonder laag. Voorlopig is dat gunstig, omdat een geringe loonstijging al zorgt voor een aardige toename van de koopkracht.

Op termijn ziet DNB echter ook de nadelen, vooral als de lage inflatie omslaat in deflatie. ,,In zo'n scenario zorgen dalende prijzen ervoor dat ook de lonen gaan dalen''', aldus DNB-directeur Job Swank. ,,Dan is het linke soep. Maar in zo'n situatie zitten we nog lang niet.''

ECB moet economie stimuleren, risico op zeepbellen

De Europese Centrale Bank (ECB) staat voor de uitdaging om met zijn maatregelen tegen de inflatie daadwerkelijk de Europese economie te stimuleren. Zonder positieve economische gevolgen, bestaat het risico dat er vooral zeepbellen op de financiële markten worden gecreëerd, gaf Swank verder aan.

"De uitdaging is te zorgen voor een toename van de investeringen en van de kredietverlening", stelde Swank. "Dat is niet makkelijk, ondanks alle maatregelen neemt de kredietverlening in de eurozone nu nog altijd af. Daardoor zit er ook een risico aan de maatregelen van de ECB. Voor je het weet, blaas je alleen allerlei prijzen op de financiële markten op."

Swank wees daarbij op de groei van de balans van de Federal Reserve en de opmars van de Amerikaanse aandelenbeurzen, die grotendeels gelijke tred houden. ,,Dat is ook niet verrassend, het geld moet immers ergens heen'', aldus de centrale bankier.

Afwachten of huidig beleid ECB werkt

Binnen de ECB wordt begin volgend jaar besloten of de strijd tegen de lage inflatie in de eurozone moet worden opgevoerd. Daarbij wordt bekeken of er, in navolging van de kwantitatieve verruiming (QE) in de VS en Groot-Brittannië, moet worden overgegaan op de aankoop door de centrale bank van staatsschulden.

Swank benadrukte echter dat eerst het effect van de huidige maatregelen moet worden afgewacht. Zo stelt de ECB in twee rondes goedkoop krediet ter beschikking aan banken en is onlangs gestart met de opkoop van gebundelde bedrijfsleningen en door onderpand gedekte obligaties. "We moeten afwachten wat dat oplevert", zei Swank. "Door te praten over nieuwe maatregelen, ondermijnen we het vertrouwen in wat er tot nu toe is gedaan."

Bron: ANP/Z24

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl